ข้อเข่าเสื่อมคืออะไร
โรคข้อเข่าเสื่อม (Knee Osteoarthritis) เกิดจากกระดูกอ่อนที่หุ้มผิวข้อเข่าเสื่อมสภาพลงตามวัยหรือพฤติกรรมการใช้งาน เมื่อกระดูกอ่อนสึกหรอ ผิวข้อจะไม่เรียบลื่นเหมือนเดิม ทำให้เกิดการเสียดสีระหว่างกระดูก ส่งผลให้เกิดอาการปวด ฝืด และเคลื่อนไหวลำบาก
อาการเริ่มแรกอาจไม่รุนแรง เช่น ได้ยินเสียง “กรอบแกรบ” ขณะเคลื่อนไหว แต่หากไม่ได้รับการดูแลอย่างเหมาะสม จะลุกลามจนข้อเข่าเสื่อมรุนแรง และอาจต้องเข้ารับการผ่าตัดในที่สุด
อาการของข้อเข่าเสื่อมที่ควรสังเกต
- ปวดเข่าโดยเฉพาะขณะเดินหรือขึ้นลงบันได
- ข้อเข่ามีเสียงดังเวลาขยับ เช่น กรอบแกรบ
- ข้อฝืด ข้อติด โดยเฉพาะหลังตื่นนอนหรือนั่งนาน
- ข้อเข่าเริ่มโก่ง โดยเฉพาะโก่งออกด้านนอก
- เคลื่อนไหวลำบาก หรือต้องพึ่งอุปกรณ์ช่วยเดิน
สาเหตุของข้อเข่าเสื่อม
ข้อเข่าเสื่อมแบ่งเป็น 2 ประเภทหลัก ได้แก่:
- ข้อเข่าเสื่อมแบบปฐมภูมิ
เกิดจากการเสื่อมสภาพตามอายุร่วมกับปัจจัยกระตุ้น เช่น:
- อายุที่มากขึ้น (พบมากช่วงอายุ 55 ปีขึ้นไป)
- เพศหญิง (พบมากกว่าชาย)
- น้ำหนักเกินหรือตั้งครรภ์บ่อย
- พฤติกรรมที่งอเข่าบ่อย เช่น นั่งพับเพียบ ขัดสมาธิ นั่งยอง ๆ
- ข้อเข่าเสื่อมแบบทุติยภูมิ
เกิดจากสาเหตุภายนอก เช่น:
- เคยบาดเจ็บที่ข้อเข่า เช่น เอ็นฉีก กระดูกแตก
- โรคข้ออักเสบเรื้อรัง เช่น รูมาตอยด์ เก๊าท์
- การติดเชื้อในข้อเข่า
- โรคกระดูกสันหลังยึดติด
วิธีการรักษาข้อเข่าเสื่อม
การรักษาโดยไม่ผ่าตัด
- ปรับพฤติกรรม เช่น ลดน้ำหนัก หลีกเลี่ยงการนั่งงอเข่า
- รับประทานยาแก้ปวด หรือยาต้านอักเสบ
- ประคบอุ่นและทำกายภาพบำบัด
- ฉีดยาเข้าข้อเข่า เช่น สเตียรอยด์ หรือสารหล่อลื่นข้อ
การรักษาโดยผ่าตัด
เหมาะกับผู้ที่ข้อเข่าเสื่อมรุนแรงหรือไม่ตอบสนองต่อการรักษาแบบอื่น โดยอาจทำการ:
- ผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียมบางส่วน
- ผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียมทั้งหมด
แพทย์จะพิจารณาวิธีที่เหมาะสมตามระดับความเสื่อมและการใช้งานของผู้ป่วย
การดูแลตนเองเพื่อชะลอข้อเข่าเสื่อม
- ควบคุมน้ำหนักไม่ให้เกินเกณฑ์มาตรฐาน
- หลีกเลี่ยงพฤติกรรมที่ทำให้เข่างอมากเกินไป
- หมั่นออกกำลังกายเบา ๆ เช่น เดินในน้ำ ขี่จักรยานอยู่กับที่
- ตรวจสุขภาพข้อเข่าเป็นประจำ โดยเฉพาะผู้ที่อายุ 45 ปีขึ้นไป
คำถามที่พบบ่อย (FAQ)
Q: ปวดเข่าทุกวันคือข้อเข่าเสื่อมหรือไม่?
A: อาจเป็นไปได้ ควรเข้ารับการตรวจจากแพทย์เพื่อวินิจฉัยอย่างชัดเจน
Q: ข้อเข่าเสื่อมต้องผ่าตัดทุกกรณีหรือไม่?
A: ไม่จำเป็น การผ่าตัดจะพิจารณาในรายที่อาการรุนแรงหรือไม่ตอบสนองต่อการรักษาทั่วไป
Q: ข้อเข่าเสื่อมสามารถป้องกันได้หรือไม่?
A: ป้องกันไม่ได้ 100% แต่สามารถชะลอการเสื่อมและลดความรุนแรงได้ด้วยการดูแลตนเองที่เหมาะสม
ปรึกษาแพทย์เฉพาะทางศัลยกรรมกระดูกและข้อ รพ.วิชัยเวชฯ อ้อมน้อย
หากคุณมีอาการปวดเข่า เคลื่อนไหวลำบาก หรือสงสัยว่าตนเองมีภาวะข้อเข่าเสื่อม สามารถเข้ารับการตรวจและรักษาได้ที่:
ศูนย์กระดูกและข้อ โรงพยาบาลวิชัยเวชฯ อ้อมน้อย
โดย แพทย์เฉพาะทางด้านศัลยกรรมกระดูกและข้อ ให้คำปรึกษาและวางแผนการรักษาอย่างเหมาะสม
ติดต่อศูนย์กระดูกและข้อ รพ. วิชัยเวชฯ อ้อมน้อย โทร. 02-441-7899 หรือ 1792
หรือติดต่อได้ผ่านช่องทาง Line
หรือสามารถตรวจเช็ค ตารางแพทย์ออกตรวจ เพื่อขอเข้ารับคำปรึกษาได้เลยค่ะ
