อาการท้องเสีย ถ่ายเหลว หรืออุจจาระร่วง เป็นอาการที่หลายคนสามารถพบเจอได้ แบบไหนถึงจะเรียกว่าถ่ายปกติ แบบไหนถึงเรียกว่าท้องเสีย พญ.ณัฏฐรี สุขสว่าง แพทย์ผู้เชี่ยวชาญศูนย์อายุรกรรม ศูนย์ไตเทียม รพ.วิชัยเวชฯ อ้อมน้อย มีคำแนะนำค่ะ
ท้องเสียหรืออุจาระร่วง ถือเป็นภาวะที่อันตรายที่อาจทำให้ร่างกายสูญเสียน้ำจนเกิดอาการช็อคได้ หลายคนอาจจะคิดว่าอาการท้องเสียเป็นเรื่องปกติ หาซื้อยามาทานเองก็ได้ แต่จริง ๆ แล้วอาการท้องเสียบางอย่างถือเป็นเรื่องรุนแรงที่ต้องเข้ารับการรักษา
แบบไหนถึงเรียกว่าท้องเสีย
ลักษณะของอาการท้องเสีย สามารถดูได้จาก
- ความถี่ในการถ่าย ถ่ายมากกว่า 3 ครั้ง ต่อ1วันขึ้นไป ถือว่าท้องเสียถ่ายเป็นน้ำ และเป็นมูกเลือด
- ดูลักษณะของอุจจาระ ถ้าอุจจาระเหลว เป็นน้ำ หรือไม่จับตัวเป็นก้อน ก็จะเข้าข่ายอาการท้องเสีย
อาการท้องเสีย จะแบ่งออกได้เป็น 2 ประเภท
1. ท้องเสียแบบเฉียบพลัน คือ เกิดขึ้นเร็วแต่เป็นไม่นาน ส่วนใหญ่จะเกิดจาก
- การติดเชื้อ ไวรัส บิด อหิวา
- เกิดจากการได้รับสารพิษ จากเชื้อโรค หรือ สารพิษ ที่ปนเปื้อนกับอาหาร
- เกิดจากการรับสารเคมี จากตะกั่ว สารหนู
- พืชมีพิษ เช่น เห็ดพิษ กลอย
2. แบบเรื้อรัง คือ อาการถ่าย หรือท้องเสีย มากกว่า 7 วัน สาเหตุส่วนใหญ่อาจเกิดจาก
- ความเครียด
- ติดเชื้อ บิด อะมีบา
- โรคเรื้อรัง เบาหวาน ไทรอยด์เป็นพิษ
- ขาดเอนไซม์ในการย่อยแลคโตส ที่พบอยู่ในนม
- ความผิดปกติของการดูดซึมลำไส้
- เนื้องอก มะเร็งของลำไส้หรือตับอ่อน
อาการท้องเสียแบบไหนที่ต้องระวังหรือรีบมาพบแพทย์
- อาการท้องเสียรุนแรง ที่มีการเสียน้ำเยอะๆ ทำให้เกิดภาวะขาดน้ำ
- อ่อนเพลีย
- ปากแห้ง คอแห้ง
- ชีพจรเต้นเร็ว
- บางรายที่มีอาการมาก ๆ อาจรู้สึกวิงเวียน หน้ามืด เหมือนจะเป็นลม
ถ้ามีอาการลักษณะนี้ควรรีบมาพบแพทย์ เพราะหากเสียน้ำมาก ๆ และชดเชยสารน้ำหรือเกลือแร่ไม่ทัน อาจจะอาการความดันตก
รุนแรงถึงช็อคได้
เมื่อท้องเสีย ถ่ายเหลวควรทำอย่างไร
– หากอาการไม่รุนแรง สามารถทานยาคาร์บอน เพื่อเข้าไปดูดซับสารเคมี สารพิษหรือเชื้อแบคทีเรียที่ทำให้เกิดอาการท้องเสีย ในผู้ป่วยที่เกิดจากอาหารเป็นพิษจากเชื้อแบคทีเรียได้ แต่ยาคาร์บอนไม่ใช่ยาหยุดถ่าย ยาคาร์บอน หรือผงถ่านคาร์บอน ช่วยลดอาการแน่นท้อง และทำให้อุจจาระเหลวน้อยลง
วิธีใช้
- กิน 2 เม็ดทันทีที่มีอาการ
- กินซ้ำได้ทุก 3-4 ชั่วโมง ตามความรุนแรงของอาการ
- หากถ่ายบ่อย หรือถ่ายเป็นน้ำให้กินยาให้ถี่ขึ้น
- ไม่ควรใช้เกิน 16 เม็ดต่อวัน
-แต่หากอาการท้องเสียไม่ได้เกิดจากการติดเชื้อ ร่างกายจะค่อย ๆ หยุดถ่ายไปได้เอง ซึ่งอาจไม่ต้องทานยาคาร์บอน แต่ควรดื่มน้ำเกลือแร่ เพื่อชดเชยน้ำที่สูญเสียไป ป้องกันอาการช็อคจากการขาดน้ำกะทันหัน
-ทานผลเกลือแร่ ORS เพื่อชดเชยการสูญเสียเกลือแร่ในร่างกาย วิธีรับประทาน ให้ผสมผงเกลือแร่ ORS 1 ซองกับน้ำสะอาด 1 แก้ว ดื่มจนหมดหรือจิบเรื่อย ๆ เมื่อมีอาการ เพื่อชดเชยการสูญเสียเกลือแร่ในร่างกาย
-สำหรับยาแก้ท้องเสีย ท้องร่วง ไม่ควรซื้อมารับประทานเอง ควรปรึกษาเภสัชกรเพื่อเลือกยาที่เหมาะสมหากมีอาการท้องเสียเกิน 3 วัน มีไข้สูง หรือมีเลือดปนควรรีบไปพบแพทย์ทันที
แนวทางการรักษาเมื่อมีอาการท้องเสีย
แพทย์จะพิจารณารักษาตามลักษณะอาการ และสาเหตุ เช่นการให้ยาปฎิชีวินะที่เหมาะสม หรือการรักษาแบบประคับประคอง เช่น การทานเกลือแร่ การทานยาหยุดถ่าย เป็นต้น
พญ.ณัฏฐรี สุขสว่าง
แพทย์ผู้เชี่ยวชาญศูนย์อายุรกรรม ศูนย์ไตเทียม
รพ.วิชัยเวชฯ อ้อมน้อย
02-441-7899 ต่อ 1111 , 3124 หรือ1792
ติดต่อผ่านช่องทางไลน์ได้ง่ายๆ Line
สามารถตรวจเช็ค ตารางแพทย์ออกตรวจ เพื่อขอเข้ารับคำปรึกษาได้เลยค่ะ
