บทความโดย
พญ.กรวลี วีระธรากุล
ศัลยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญศูนย์ศัลยกรรมผ่านกล้อง
นิ่วในถุงน้ำดีคืออะไร?
นิ่วในถุงน้ำดี คือก้อนแข็งที่เกิดจากการตกตะกอนของสารเคมีในน้ำดี เช่น คอเลสเตอรอลหรือบิลิรูบิน เมื่อสารเหล่านี้สะสมมากเกินไป จะก่อตัวเป็นก้อนนิ่ว ซึ่งอาจมีขนาดเล็กเท่าเม็ดทรายหรือใหญ่เท่าลูกปิงปอง นิ่วเหล่านี้อาจไปอุดท่อน้ำดี เกิดการอักเสบ และส่งผลกระทบต่อระบบย่อยอาหาร
ถุงน้ำดีอยู่ตรงไหน มีหน้าที่อะไร?
ถุงน้ำดี เป็นอวัยวะขนาดเล็กอยู่ใต้ตับ ทางด้านขวาของช่องท้อง มีหน้าที่เก็บน้ำดี ซึ่งช่วยย่อยไขมันในอาหาร เมื่อคุณรับประทานอาหารที่มีไขมัน ถุงน้ำดีจะบีบตัวเพื่อปล่อยน้ำดีเข้าสู่ลำไส้เล็ก เพื่อช่วยย่อยไขมันให้ร่างกายดูดซึม
สาเหตุของนิ่วในถุงน้ำดี
แม้จะไม่สามารถระบุสาเหตุที่แน่ชัดได้เสมอไป แต่มีปัจจัยหลายอย่างที่ทำให้เกิดนิ่วได้ง่ายขึ้น เช่น:
- การเปลี่ยนแปลงในองค์ประกอบของน้ำดี เช่น คอเลสเตอรอลหรือบิลิรูบินมากเกินไป
- การติดเชื้อในทางเดินน้ำดี
- พันธุกรรม หากคนในครอบครัวเคยเป็นนิ่วในถุงน้ำดี ก็มีโอกาสเกิดซ้ำ
ปัจจัยเสี่ยงที่เพิ่มโอกาสเกิดนิ่ว
- เพศหญิง (ฮอร์โมนเอสโตรเจนมีผลต่อการสร้างนิ่ว)
- อายุที่เพิ่มขึ้น
- ภาวะน้ำหนักเกินหรือโรคอ้วน
- การตั้งครรภ์
- การใช้ยาคุมกำเนิดบางชนิด
- โรคเรื้อรัง เช่น เบาหวาน, ตับแข็ง, โลหิตจาง
- การลดน้ำหนักเร็วเกินไป ทำให้ระดับคอเลสเตอรอลในน้ำดีสูงขึ้น
อาการของนิ่วในถุงน้ำดี
ผู้ป่วยที่มีนิ่วในถุงน้ำดีมักมีอาการที่พบได้บ่อย เช่น:
- ปวดท้องบริเวณชายโครงขวา (อาจร้าวไปหลังหรือไหล่ขวา)
- คลื่นไส้ อาเจียน
- ท้องอืด แน่นท้อง หลังรับประทานอาหารมัน
- ตัวเหลือง ตาเหลือง (ในกรณีท่อน้ำดีอุดตัน)
วิธีป้องกันนิ่วในถุงน้ำดี
แม้ว่าจะไม่สามารถป้องกันได้ 100% แต่สามารถลดความเสี่ยงได้ด้วยวิธีต่อไปนี้:
- ควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสม
- ออกกำลังกายสม่ำเสมอ
- รับประทานอาหารที่มีกากใยสูง เช่น ผัก ผลไม้ ถั่ว
- หลีกเลี่ยงอาหารที่มีไขมันสูง เช่น ของทอด ของมัน
การวินิจฉัยและการรักษา
หากคุณมีอาการคล้ายกับนิ่วในถุงน้ำดี ควรรีบปรึกษาแพทย์เพื่อตรวจวินิจฉัยอย่างละเอียด การตรวจด้วยอัลตราซาวด์ช่องท้อง ร่วมกับการซักประวัติและตรวจร่างกายโดยแพทย์ สามารถช่วยให้คุณรู้แน่ชัดว่าใช่นิ่วหรือไม่ และวางแผนการรักษาได้อย่างทันท่วงที
แนวทางการตรวจและรักษาที่โรงพยาบาลวิชัยเวชฯ อ้อมน้อย:
- ตรวจอัลตราซาวด์ช่องท้อง
- ประเมินความเสี่ยง
- วางแผนการผ่าตัดหากจำเป็น
- บริการผ่าตัดนิ่วในถุงน้ำดีด้วยวิธีส่องกล้อง (Laparoscopic Cholecystectomy) ซึ่งเจ็บน้อย ฟื้นตัวเร็ว
ดูแลโดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทาง
การผ่าตัดผ่านกล้องจะดำเนินการโดยทีมแพทย์ศัลยกรรมผ่านกล้องที่มีความเชี่ยวชาญ โดยเฉพาะ พญ.กรวลี วีระธรากุล แพทย์เฉพาะทางประจำศูนย์ศัลยกรรมผ่านกล้อง โรงพยาบาลวิชัยเวชฯ อ้อมน้อย ซึ่งมีประสบการณ์ในการผ่าตัดนิ่วในถุงน้ำดีด้วยวิธีส่องกล้องจำนวนมาก ดูแลด้วยความละเอียดและใส่ใจในทุกขั้นตอน
ให้บริการครอบคลุมพื้นที่: อ้อมน้อย, กระทุ่มแบน, หนองแขม, พุทธมณฑลสาย 4, สามพราน และพื้นที่ใกล้เคียง
FAQ คำถามที่พบบ่อย
Q: นิ่วในถุงน้ำดีต้องผ่าตัดทุกคนไหม?
A: ไม่จำเป็นเสมอไป แพทย์จะพิจารณาตามอาการ ถ้ายังไม่มีอาการรุนแรง อาจแนะนำให้เฝ้าระวังเป็นระยะ แต่ถ้ามีอาการบ่อยหรือมีภาวะแทรกซ้อน ควรผ่าตัดเอานิ่วออก
Q: การผ่าตัดผ่านกล้องมีข้อดีอย่างไร?
A: แผลเล็ก เจ็บน้อย ฟื้นตัวไว พักฟื้นสั้น ลดภาวะแทรกซ้อนหลังผ่าตัด
Q: นิ่วสามารถกลับมาเป็นอีกได้ไหม?
A: หากถุงน้ำดีถูกตัดออกแล้ว โอกาสเป็นนิ่วในถุงน้ำดีจะไม่มีอีก แต่ต้องดูแลสุขภาพระบบย่อยอาหารต่อเนื่อง
อ่านบทความเพิ่มเติม
-หยุดทรมานจากนิ่วในถุงน้ำดี ด้วยการส่องกล้อง
นัดหมาย / ปรึกษาแพทย์
ศูนย์ศัลยกรรมผ่านกล้อง
รพ.วิชัยเวชฯ อ้อมน้อย
02-441-7899 ต่อ 1111 , 3124 หรือ1792
ติดต่อผ่านช่องทางไลน์ได้ง่ายๆ Line
สามารถตรวจเช็ค ตารางแพทย์ออกตรวจ เพื่อขอเข้ารับคำปรึกษาได้เลยค่ะ
