หลายครอบครัวกำลังลังเลว่าจะให้ลูกฉีดวัคซีนไข้หวัดใหญ่ “แบบฉีดดี” หรือ “แบบพ่นจมูกดี” บางบ้านลูกกลัวเข็มมาก บางบ้านห่วงเรื่องภูมิ บางบ้านอยากได้แบบที่ปลอดภัยและอยู่ได้นานที่สุด
บทความนี้จะพาคุณไปรู้จักวัคซีนไข้หวัดใหญ่ทั้งฉีดและพ่น เพื่อช่วยให้เลือกได้ถูกต้องที่สุด ภายใต้คำแนะนำด้านความปลอดภัยของแพทย์
แบบฉีด vs แบบพ่นจมูก ต่างกันอย่างไร? (ตารางเปรียบเทียบ 8 ข้อ)
| หัวข้อ | แบบฉีด | แบบพ่นจมูก |
| วิธีให้ | ฉีดเข้ากล้ามเนื้อ | พ่นเข้าจมูก 10 วิ |
| ความเจ็บ | เจ็บเล็กน้อย | ไม่เจ็บเลย |
| ชนิดวัคซีน | เชื้อตาย / โปรตีนซับยูนิต | เชื้อเป็นอ่อนฤทธิ์ เลียนแบบธรรมชาติ |
| อายุที่ใช้ | 6 เดือนขึ้นไป | 2–49 ปี |
| ภูมิคุ้มกัน | ขึ้นดี แต่ตกในครึ่งปีหลัง | ภูมิไว–สูง–นาน 12 เดือน |
| ผลข้างเคียง | ปวดแขน, มีไข้เล็กน้อย | คัดจมูกเล็กน้อย |
| ป้องกันโรค | ดี (ปกติ 40–60%) | สูงถึง 88% ในเด็ก |
| เหมาะกับ | เด็กเล็ก <2 ปี, ผู้สูงอายุ | เด็ก 2–8 ปี, ผู้ใหญ่กลัวเข็ม |
ทำไมหลายประเทศแนะนำ “แบบพ่นจมูก” สำหรับเด็ก?
1) ภูมิไว — กระตุ้นเร็วตั้งแต่สัปดาห์แรก
จากกลไกการออกฤทธิ์ที่ “เลียนแบบการติดเชื้อตามธรรมชาติ” วัคซีนแบบพ่นจะ
✔ กระตุ้นภูมิที่เยื่อบุจมูก (Mucosal Immunity)
✔ กระตุ้นภูมิในกระแสเลือด (Systemic Immunity)
จึงทำให้ร่างกายสร้างภูมิเร็วกว่าแบบฉีด
2) ภูมิสูง — ป้องกันได้มากกว่าในเด็กกลุ่มเสี่ยง
ข้อมูลวิจัยชี้ว่า
ป้องกันโรคได้สูงถึง 88% ในเด็กและวัยรุ่น
ลดโอกาสนอนโรงพยาบาลได้มากกว่า 63%
3) ภูมินาน — คงภูมิได้ดีกว่าในครึ่งปีหลัง
วัคซีนฉีดมักมีภูมิคุ้มกันลดลงหลัง 6 เดือน
แต่แบบพ่นมีข้อมูลว่าภูมิยังคงอยู่ดีตลอด 12 เดือน
เหมาะมากสำหรับเด็กวัยเรียนที่สัมผัสเชื้อบ่อย
4) ไม่เจ็บตัว — ไม่มีเข็ม ไม่ร้อง ไม่เครียด
วัคซีนไข้หวัดใหญ่เป็นวัคซีนที่ต้องได้รับ เป็นประจำทุกปี
การใช้เทคโนโลยีพ่นจมูก
= ลดการเจ็บตัว
= ลดความเครียดของเด็ก
= เพิ่มความร่วมมือในการฉีดวัคซีนในอนาคต
5) ครอบคลุมอายุ 2–49 ปี
ทำให้ครอบครัวสามารถรับร่วมกันได้ (พ่อ–แม่–ลูก)
6) ผลข้างเคียงน้อย
มักมีเพียงคัดจมูกเล็กน้อย และหายได้เองใน 1–2 วัน
7) ข้อควรระวังที่ควรปรึกษาแพทย์ก่อนพ่น
- สตรีตั้งครรภ์
- ผู้มีภูมิคุ้มกันบกพร่อง
- ผู้มีโรคประจำตัวบางกลุ่ม
- เด็กที่มีหอบหืดควบคุมไม่ดี
กลุ่มนี้ ควรใช้แบบฉีดแทน
อายุเท่าไหร่เหมาะกับแบบไหน
เด็กอายุ 6 เดือน – <2 ปี
✔ ต้องใช้ แบบฉีดเท่านั้น
เพราะวัคซีนแบบพ่นยังไม่ได้รับอนุญาตในกลุ่มนี้
เด็กอายุ 2–8 ปี
✔ เหมาะกับ แบบพ่นจมูกที่สุด
เพราะ: ไม่เจ็บตัว ภูมิไว ภูมิสูง ภูมินาน
เหมาะกับเด็กโรงเรียน/ศูนย์เด็กเล็ก
เด็กอายุ 9–17 ปี
✔ เลือกได้ทั้งสองแบบ
แต่แบบพ่นให้ภูมิคุ้มกันระดับเยื่อบุจมูกที่ดีมาก
ผู้ใหญ่ 18–49 ปี
✔ เหมาะกับแบบพ่น หากสุขภาพแข็งแรง
✔ แบบฉีดเหมาะกับผู้มีโรคประจำตัว
ผู้สูงอายุ ≥50 ปี
✔ ใช้ “แบบฉีด” เท่านั้น
แล้วแบบไหนปลอดภัยกว่า?
ทั้งแบบฉีดและแบบพ่น ปลอดภัยทั้งคู่
ขึ้นอยู่กับสุขภาพของผู้รับ
แบบพ่นปลอดภัยสำหรับ
✔ เด็ก 2–49 ปี สุขภาพดี
✔ เด็กกลัวเข็ม
✔ เด็กป่วยบ่อย
✔ ผู้ใหญ่สุขภาพดีที่ต้องการภูมิคุ้มกันเร็ว
แบบฉีดปลอดภัยสำหรับ
✔ เด็กเล็ก <2 ปี
✔ ผู้สูงอายุ
✔ ผู้มีภูมิคุ้มกันต่ำ
✔ ผู้ตั้งครรภ์
ราคาเท่าไหร่
แบบพ่นมีราคาสูงกว่าแบบฉีดเล็กน้อย แต่
✔ ไม่เจ็บ
✔ ภูมิไว
✔ ภูมินาน
✔ เด็กให้ความร่วมมือมากกว่า
ทำให้พ่อแม่จำนวนมากเลือกแบบพ่นสำหรับให้กับลูก ๆ โดยเฉพาะลูกวัยวัย 2–8 ปี
สรุปแบบ “รู้ทันที” — แบบไหนเหมาะกับลูกคุณ
| เคสของเด็ก | คำแนะนำ |
| กลัวเข็มมาก | พ่น |
| ป่วยบ่อย / อยู่ศูนย์เด็กเล็ก | พ่น |
| หอบหืดควบคุมไม่ดี | ฉีด |
| แพ้ง่าย | ขึ้นกับอาการ — ปรึกษาแพทย์ |
| <2 ปี | ฉีด |
| 2–8 ปี | พ่นดีที่สุด |
| ผู้ใหญ่ 18–49 ปีสุขภาพดี | พ่น/ฉีดได้ทั้งคู่ |
FAQ คำถามที่คนค้นบ่อยที่สุด
Q: พ่นแล้วต้องฉีดอีกไหม?
A: ไม่ต้อง ใช้เพียงแบบเดียวต่อปี
Q: พ่นแล้วไหลลงคอไหม?
A: อาจรู้สึกเย็น ๆ และไหลเล็กน้อย ไม่อันตราย
Q: พ่นแล้วออกไปเล่นได้ไหม?
A: ได้เลย ไม่ต้องพัก
Q: ฉีดกับพ่น ป้องกันเท่ากันไหม?
A: ความสามารถโดยรวมใกล้เคียงกัน แต่ในเด็ก
แบบพ่นให้การป้องกันสูงกว่า
Q: ต้องจองคิวไหม?
A: ควรจองเพื่อประเมินสุขภาพก่อนพ่น
นัดฉีด/พ่นวัคซีนไข้หวัดใหญ่สำหรับทุกคนในครอบครัว
ศูนย์ตรวจสุขภาพ รพ.วิชัยเวชฯ อ้อมน้อย
ใกล้บิ๊กซีอ้อมใหญ่ – เพชรเกษม – พุทธมณฑล สาย 4–5
รองรับ อ้อมน้อย อ้อมใหญ่ กระทุ่มแบน สามพราน นครปฐม สมุทรสาคร
📞 02-441-7899 / 1792 หรือ 📱Line เปิดให้บริการทุกวัน
