บทความโดย:
นพ.บัญชา จังคศิริ
สูตินรีแพทย์เฉพาะทาง โรงพยาบาลวิชัยเวชฯ อ้อมน้อย
“มีซีสต์ในรังไข่” ต้องทำยังไงต่อ?
หลายคนเมื่อได้ยินคำว่า “ซีสต์ในรังไข่” อาจตกใจและคิดไปไกลถึงการผ่าตัดหรือโรคร้ายแรง แต่จริง ๆ แล้ว ซีสต์ในรังไข่ส่วนใหญ่เป็นภาวะที่พบได้บ่อยในผู้หญิง และในหลายกรณีสามารถสลายไปเองได้โดยไม่ต้องรักษา
แต่จะรู้ได้อย่างไรว่าซีสต์ของเราจะหายเอง หรือจำเป็นต้องเข้ารับการรักษา? มาหาคำตอบกัน
ซีสต์ในรังไข่คืออะไร?
ซีสต์ในรังไข่ (Ovarian Cyst) คือ ถุงน้ำหรือถุงเนื้อเยื่อที่เกิดขึ้นบริเวณรังไข่ ซึ่งสามารถเกิดขึ้นได้ตามธรรมชาติในช่วงที่ร่างกายมีการตกไข่ โดยส่วนใหญ่มักเป็นซีสต์ชนิดธรรมดา (Functional Cyst) ที่ไม่เป็นอันตราย
ประเภทที่พบได้บ่อย เช่น
- Functional Cyst คือ ถุงน้ำรังไข่ที่เกิดจากการทำงานตามปกติของรังไข่เพื่อสร้างไข่ที่เป็นเซลล์สืบพันธุ์ของฝ่ายหญิง
- Dermoid Cyst ซึ่งเป็นซีสต์ชนิดหนึ่งที่เกิดจากเซลล์ที่สามารถพัฒนาเป็นเซลล์อื่นๆ เช่น ไขมัน เส้นผม กระดูก หรือแม้แต่ฟัน เซลล์เหล่านี้มักปรากฏในรังไข่ตั้งแต่กำเนิด และเมื่อได้รับการกระตุ้นจากปัจจัยบางอย่าง ก็จะพัฒนาเป็นถุงน้ำในรังไข่
- ช็อกโกแลตซีสต์ (Endometrioma)
ซีสต์ในรังไข่สลายเองได้ไหม?
ข่าวดีคือ ซีสต์ในรังไข่ส่วนใหญ่มักสลายไปเองภายใน 1–3 เดือน โดยเฉพาะซีสต์ที่เกิดจากการทำงานของรังไข่ ซึ่งพบในช่วงรอบเดือนของผู้หญิง
อย่างไรก็ตาม หากซีสต์มีลักษณะผิดปกติ เช่น
- ขนาดใหญ่ขึ้นเรื่อย ๆ
- มีของแข็งอยู่ภายใน
- ก่อให้เกิดอาการปวดรุนแรง
ควรรีบพบแพทย์เพื่อตรวจวินิจฉัยและวางแผนการรักษา
ต้องผ่าตัดซีสต์ในรังไข่ไหม?
การรักษาซีสต์ในรังไข่ ขึ้นอยู่กับขนาด ลักษณะ และอาการของผู้ป่วย ดังนี้
-ไม่ต้องผ่าตัด
หากซีสต์มีขนาดเล็กกว่า 5 ซม., ไม่มีอาการ และไม่มีความเสี่ยงต่อการเป็นมะเร็ง แพทย์จะติดตามผลด้วยอัลตราซาวด์เป็นระยะ
-อาจต้องใช้ยา
ในบางรายอาจได้ยาคุมกำเนิด เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดซีสต์ใหม่
-ต้องผ่าตัด
เมื่อซีสต์
- มีขนาดใหญ่กว่า 5 ซม.
- มีอาการปวดรุนแรง
- แตกหรือบิดขั้ว
- สงสัยว่าเป็นมะเร็ง
วิธีผ่าตัดมี 2 แบบ
- ผ่าตัดส่องกล้อง (Laparoscopic Surgery) – แผลเล็ก ฟื้นตัวเร็ว
- ผ่าตัดเปิดหน้าท้อง (Laparotomy) – เหมาะกับซีสต์ใหญ่ หรือเสี่ยงเป็นมะเร็ง
อาการแบบไหนที่ควรไปพบแพทย์ด่วน?
แม้ว่าซีสต์ในรังไข่จะไม่ใช่เรื่องอันตรายเสมอไป แต่หากมีอาการเหล่านี้ ควรรีบพบแพทย์ทันที:
- ปวดท้องน้อยรุนแรง หรือเฉียบพลัน
- เดินหรือขยับตัวลำบาก
- ประจำเดือนผิดปกติ หรือขาดหาย
- ท้องอืด แน่น กดแล้วเจ็บ
- คลื่นไส้ อาเจียน หรือหน้ามืด
ตรวจอะไรบ้าง เมื่อสงสัยว่ามีซีสต์ในรังไข่?
หากคุณมีอาการผิดปกติ หรือแพทย์ตรวจพบก้อนที่บริเวณท้องน้อย ขั้นตอนต่อไปคือการตรวจวินิจฉัยเพิ่มเติม เพื่อประเมินว่าเป็น “ซีสต์ในรังไข่” หรือไม่ และมีความเสี่ยงมากน้อยเพียงใด โดยการตรวจที่มักใช้ ได้แก่:
1. ตรวจอัลตราซาวด์ (Ultrasound)
เป็นการใช้คลื่นเสียงความถี่สูงเพื่อตรวจดูลักษณะของรังไข่และซีสต์
- อัลตราซาวด์ทางหน้าท้อง (Abdominal)
- อัลตราซาวด์ผ่านทางช่องคลอด (TVS) – ให้ภาพชัดเจนมากขึ้น เหมาะกับผู้ที่มีเพศสัมพันธ์แล้ว
2. ตรวจภายใน
เพื่อคลำหาความผิดปกติของอุ้งเชิงกราน เช่น ก้อนซีสต์ หรือมวลที่ผิดปกติ
3. ตรวจเลือดดูค่าบ่งชี้มะเร็ง (CA-125)
ในกรณีที่สงสัยว่าเป็นซีสต์ชนิดที่มีโอกาสพัฒนาไปสู่เนื้อร้าย โดยเฉพาะในผู้หญิงวัยหมดประจำเดือน
4. ตรวจฮอร์โมนและอื่น ๆ (ตามอาการ)
บางรายแพทย์อาจตรวจฮอร์โมนเพศ, การตกไข่ หรือภาวะเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ (Endometriosis) หากสงสัยว่าเกี่ยวข้องกับซีสต์
หากคุณอยู่ในพื้นที่ใกล้ พุทธมณฑล – กระทุ่มแบน – สามพราน สามารถเข้ารับบริการตรวจอัลตราซาวด์และพบแพทย์เฉพาะทางได้ที่ ศูนย์สูตินรีเวช โรงพยาบาลวิชัยเวชฯ อ้อมน้อย
ดูแลตัวเองอย่างไร ถ้ามีซีสต์ในรังไข่?
- รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ เช่น ผัก ผลไม้ หลีกเลี่ยงไขมันสูง
- ออกกำลังกายสม่ำเสมอ เพื่อควบคุมฮอร์โมน
- ลดความเครียด พักผ่อนให้เพียงพอ
- ตรวจสุขภาพเป็นประจำ และติดตามผลกับแพทย์
ข้อมูลที่เป็นประโยชน์เพิ่มเติมเกี่ยวกับซีสต์ในรังไข่
ซีสต์ในรังไข่อันตรายไหม แนวทางการตรวจเช็ค และวิธีรักษา
คำถามที่พบบ่อย (FAQ)
Q: ซีสต์ในรังไข่ขนาด 3 ซม. อันตรายไหม?
A: ส่วนใหญ่ไม่อันตราย และสามารถหายได้เอง แต่อาจต้องติดตามผลอัลตราซาวด์กับแพทย์
Q: ซีสต์กี่เซนถึงต้องผ่าตัด?
A: หากขนาดเกิน 5 ซม. หรือมีอาการปวดรุนแรง แพทย์จะพิจารณาผ่าตัด
Q: ซีสต์ในรังไข่เกิดจากอะไร?
A: เกิดจากการทำงานของฮอร์โมนในรอบเดือน หรือความผิดปกติของเนื้อเยื่อ เช่น ช็อกโกแลตซีสต์
Q: การตั้งครรภ์มีผลต่อซีสต์หรือไม่?
A: บางชนิดอาจโตขึ้นในระหว่างตั้งครรภ์ จึงควรตรวจติดตามอย่างใกล้ชิด
อย่าปล่อยให้ความกังวลทำให้คุณชะลอการตรวจ
หากคุณสงสัยว่ามีซีสต์ในรังไข่ หรือมีอาการที่น่าเป็นห่วง
การตรวจสุขภาพเป็นทางเลือกที่ดีที่สุด
ศูนย์สูตินรีเวช โรงพยาบาลวิชัยเวชฯ อ้อมน้อย
ให้บริการดูแลสุขภาพสตรีแบบครบวงจร ใกล้บ้านคุณ – พุทธมณฑล, กระทุ่มแบน, สามพรานตรวจอัลตราซาวด์โดยแพทย์เฉพาะทาง
โทร: 02-441-7899 หรือ1792
แผนที่: ใกล้พุทธมณฑล – หนองแขม – อ้อมน้อย
นัดหมายออนไลน์: Line
