บทความโดย
นพ.สุเมธ ตติรณสวัสดิ์
แพทย์เฉพาะทางอายุรศาสตร์โรคเลือด
ธาลัสซีเมีย (Thalassemia) เป็นโรคเลือดที่ถ่ายทอดทางพันธุกรรม ซึ่งส่งผลต่อการสร้างฮีโมโกลบินในเม็ดเลือดแดง ผู้ป่วยธาลัสซีเมียมีระดับฮีโมโกลบินต่ำกว่าปกติ ส่งผลให้เกิดอาการโลหิตจางเรื้อรัง หากไม่ได้รับการดูแลที่เหมาะสม อาจนำไปสู่ภาวะแทรกซ้อนร้ายแรงได้ แต่หากได้รับการรักษาและดูแลสุขภาพอย่างถูกวิธี ก็สามารถมีคุณภาพชีวิตที่ดีและมีอายุยืนยาวได้
ธาลัสซีเมียคืออะไร?
โรคธาลัสซีเมียเกิดจากความผิดปกติของยีนที่ควบคุมการสร้างฮีโมโกลบิน แบ่งออกได้เป็น 2 ประเภทหลัก ๆ คือ:
- ชนิดพาหะ (Thalassemia trait): มักไม่แสดงอาการรุนแรง แต่สามารถถ่ายทอดยีนให้ลูกหลานได้
- ชนิดป่วย (Thalassemia disease): แสดงอาการชัดเจน ต้องรับการรักษาอย่างต่อเนื่อง เช่น การให้ยาบำรุง การให้เลือด การให้ยาขับเหล็ก การตัดม้าม การปลูกถ่ายไขกระดูก และการปลูกถ่ายเซลล์ต้นกำเนิด
อาการของโรคธาลัสซีเมีย
ผู้ป่วยอาจมีอาการแตกต่างกันขึ้นกับชนิดของโรค เช่น:
- เหนื่อยง่าย อ่อนเพลีย
- ผิวซีด ตัวเหลือง ตาเหลือง
- หน้าผากโหนก กระดูกใบหน้าเปลี่ยนแปลง
- ม้ามโต ตับโต
โรคธาลัสซีเมียอยู่ได้กี่ปี?
คำถามที่พบบ่อยคือ “คนเป็นธาลัสซีเมียอยู่ได้กี่ปี?” คำตอบคือ ขึ้นอยู่กับชนิดของโรคและการดูแลรักษา หากได้รับการวินิจฉัยเร็ว รักษาอย่างต่อเนื่อง และปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด:
- ชนิดรุนแรงที่ได้รับการรักษาอย่างเหมาะสม: อยู่ได้ถึงวัยผู้ใหญ่ และมีคุณภาพชีวิตใกล้เคียงคนทั่วไป
- ชนิดพาหะ: อยู่ได้ตามปกติ ไม่มีผลต่ออายุขัย
- กรณีไม่ได้รับการรักษา: มีความเสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อน เช่น หัวใจวาย ติดเชื้อ ตับวาย ซึ่งอาจทำให้อายุสั้นลง
ธาลัสซีเมียอันตรายไหม?
ธาลัสซีเมียชนิดรุนแรงหากไม่ได้รับการดูแลที่ดี อาจนำไปสู่ภาวะแทรกซ้อนที่อันตราย เช่น:
- ภาวะเหล็กเกินในร่างกาย จากการรับเลือดบ่อยครั้ง
- หัวใจล้มเหลว จากภาวะโลหิตจางเรื้อรัง
- ตับและไตทำงานผิดปกติ
- ติดเชื้อบ่อย เพราะภูมิคุ้มกันต่ำ
แต่ปัจจุบันการแพทย์สามารถควบคุมโรคนี้ได้ดีมาก เมื่อผู้ป่วยได้รับการรักษาที่เหมาะสม
ดูแลตัวเองอย่างไรให้อยู่ได้ยืนยาว
การดูแลตนเองอย่างเหมาะสมเป็นกุญแจสำคัญในการยืดอายุผู้ป่วยธาลัสซีเมีย:
- พบแพทย์และติดตามอาการสม่ำเสมอ
โดยเฉพาะแพทย์เฉพาะทางด้านโรคเลือด ที่สามารถประเมินอาการและแนะนำแนวทางการรักษาที่เหมาะสมในแต่ละบุคคลได้ - การให้เลือดและขับธาตุเหล็กตามคำสั่งแพทย์
เพื่อป้องกันภาวะเหล็กสะสมในร่างกายซึ่งส่งผลต่อหัวใจและตับ - เลือกรับประทานอาหารที่เหมาะสม
- หลีกเลี่ยงอาหารที่มีธาตุเหล็กสูง เช่น เครื่องในสัตว์
- เสริมโฟเลตและวิตามินบี เพื่อเพิ่มการสร้างเม็ดเลือดแดง
- ระวังการติดเชื้อ
รักษาความสะอาด ล้างมือบ่อย ๆ และฉีดวัคซีนตามคำแนะนำของแพทย์ - วางแผนครอบครัวอย่างรู้เท่าทัน
กรณีเป็นพาหะ ควรได้รับคำปรึกษาทางพันธุกรรมก่อนมีบุตร
บทความที่เกี่ยวข้อง โรคเลือดคืออะไร อาการแบบไหนต้องรีบพบแพทย์
FAQ: คำถามที่พบบ่อย
Q: โรคธาลัสซีเมียอยู่ได้กี่ปี?
A: ขึ้นอยู่กับชนิดของโรคและการดูแล หากดูแลอย่างเหมาะสมสามารถมีชีวิตยืนยาวได้ใกล้เคียงคนปกติ
Q: ธาลัสซีเมียอันตรายไหม?
A: หากไม่ได้รับการรักษาอย่างเหมาะสมอาจเสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อนร้ายแรง
Q: ธาลัสซีเมียดูแลตัวเองอย่างไร?
A: ควรพบแพทย์เป็นประจำ การให้เลือดตามนัด เลือกกินอาหารที่ไม่เพิ่มภาวะเหล็กเกิน และป้องกันการติดเชื้อ
Q: โรคธาลัสซีเมียห้ามกินอะไร?
A: อาหารที่มีธาตุเหล็กสูง เช่น ตับ ไข่แดง หอยลาย เครื่องในสัตว์
Q: ธาลัสซีเมียคือมะเร็งเม็ดเลือดขาวหรือไม่?
A: ไม่ใช่ ธาลัสซีเมียคือโรคโลหิตจางจากพันธุกรรม ไม่ใช่โรคมะเร็ง
หากคุณหรือคนในครอบครัวมีอาการสงสัยว่าอาจเป็นธาลัสซีเมีย
ขอแนะนำให้เข้ารับการตรวจเลือด วินิจฉัย และรับคำปรึกษากับแพทย์เฉพาะทาง
ศูนย์อายุรกรรม Premium 24 ชั่วโมง โรงพยาบาลวิชัยเวชฯ อ้อมน้อย พร้อมดูแลโดยแพทย์เฉพาะทางโรคเลือด นพ.สุเมธ ตติรณสวัสดิ์
นัดหมาย นพ.สุเมธ ตติรณสวัสดิ์ ได้ที่:
ศูนย์อายุรกรรม Premium 24 ชั่วโมง
โรงพยาบาลวิชัยเวชฯ อ้อมน้อย
โทร: 02-441-7899 หรือ1792
แผนที่: ใกล้พุทธมณฑล – หนองแขม – อ้อมน้อย
นัดหมายออนไลน์: Line
