ทำความรู้จักการอักเสบในร่างกาย
การอักเสบ (Inflammation) เป็นปฏิกิริยาการตอบสนองของระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย เมื่อร่างกายมีการอักเสบแบบเฉียบพลัน เช่น มีการติดเชื้อไวรัส ติดเชื้อแบคทีเรีย หรือ มีการบาดเจ็บ จะกระตุ้นให้หลั่งโซโตไคน์ (Cytokines) ซึ่งเป็นโปรตีนชนิดหนึ่งที่หลั่งออกจากเซลล์ของระบบภูมิคุ้มกัน (Immune System) และหลั่งจากเนื้อเยื่อที่ได้รับบาดเจ็บ เพื่อกระตุ้นขบวนการอักเสบ
โซโตไคน์จึงเป็นสารเคมีที่เป็นสื่อบ่งชี้ถึงการอักเสบของเซลล์ (Inflammatory marker) โดยมีผลทั้งกระตุ้นให้เกิดการอักเสบ (Pro-inflammatory Cytokines) และมีฤทธิ์ในการยับยั้งให้การอักเสบลดน้อยลง (Anti inflammatory Cytokines) นอกจากนี้โซโตไคน์ยังมีส่วนช่วยในการกระตุ้นการทำงานของเซลล์เม็ดเลือดขาวให้สามารถกำจัดเชื้อโรคได้อย่างมีประสิทธิภาพ หรือกระตุ้นการพัฒนาสร้างสารภูมิต้านทานในร่างกาย
ทำไมจึงควรตรวจ interleukin-6 (IL-6)
ในการตอบสนองต่อการอักเสบจะพบ IL-6 ก่อนโซโตไคน์ ตัวอื่น เช่นเดียวกับ CRP (C-reactive protein) โดยพบในระดับสูง และอยู่ได้นาน ซึ่งสามารถนำมาใช้เพื่อช่วยการวินิจฉัยการติดเชื้อเฉียบพลันระยะแรกได้ และหลังจากติดเชื้อแบคทีเรีย พบว่าระดับ IL-6 สูงขึ้นอย่างรวดเร็ว ซึ่งสอดคล้องกับระดับความรุนแรงของการติดเชื้อ
นอกจากนี้ยังสามารถใช้ IL-6 เพื่อประเมินความรุนแรงของการติดเชื้อ และพยากรณ์ของโรครวมถึงการตอบสมองต่อการรักษาเมื่อเซลล์เม็ดเลือดขาว (Macrophages) ถูกกระตุ้นจะมีการหลั่งโซโตไคน์หลายชนิดที่สำคัญ ได้แก่
- อินเตอร์เฟอรอน (Interferon) : ทำหน้าที่ขัดขวางการเพิ่มจำนวนของเชื้อไวรัสภายในเซลล์ และขัดขวางการแบ่งตัวของเซลล์
- อินเตอร์ลิวคอน (Inrerleukin) : IL-1, IL-6,IL-10 และ IL-12 ซึ่งทำหน้าที่ในการประสานการทำงานของเซลล์เม็ดเลือดขาว
- ทูเมอร์นีโครติกแฟกเตอร์ (Tumoe Necrotic Factor-alpha; TNF-alpha) : ทำหน้าที่ทำลายเซลล์แปลกปลอมชนิดต่างๆ
โรคที่เกี่ยวข้องกับ interleukin-6 (IL-6)
การตรวจพบระดับ interleukin-6 (IL-6) สูงเกินค่าปกติมีการกระตุ้นกระบวนการอักเสบและมีส่วนเกี่ยวข้องกับพยาธิสภาพของโรคต่างๆ หลายโรค เช่น
- โรคมะเร็ง (Cancer)
- โรคไขข้อเสื่อม (Osteoarthritis)
- โรคหลอดเลือดแดงแข็งตัว (Atherosclerosis)
- ภาวะช็อคจากการติดเชื้อรุนแรง (Septic shock)
- โรคซึมเศร้า (Major Depression Disorder)
- โรคเบาหวาน (Diabetes)
- โรคกระเพาะ และลำไส้อักเสบ (Gastroenteritis)
- โรคข้ออักเสบรูมาตอยด์ (Rheumatoid Arthritis)
- โรคความผิดปกติของต่อมน้ำเหลืองโต (Castleman’s disease)
- โรคกระดูกพรุนในสตรี วัยหมดประจำเดือน (Postmenopausal osteoporosis หรือ Osteoporosis Type I)
- โรคเสื่อมของระบบประสาท เช่น โรคอัลไซเมอร์ (Alzheimer’s disease) โรคพาร์กินสัน (Parkinson’s disease)
การอ่านค่า interleukin-6 (IL-6)
ค่าปกติ : ≤ 10 pg/mL
ค่าผิดปกติ: > 10 pg/mL
แสดงว่าในร่างกายอาจมีการอักเสบแบบเฉียบพลัน (Acute Inflammation) ที่เกิดจากการติดเชื้อ หรือการบาดเจ็บรวมถึงโรคต่างๆ ที่ทำให้มีการอีกเสบเกิดขึ้น
ทั้งนี้ระดับ interleukin-6 (IL-6) ที่วัดได้เป็นข้อมูลประเมินภาวะการอักเสบเบื้องต้นว่าผู้ป่วยมีการอักเสบแบบเฉียบพลัน และระดับของ interleukin-6 (IL-6) ยังมีความสัมพันธ์กับระดับความรุนแรงของโรคอีกด้วย ซึ่งสามารถใช้ในการวินิจฉัยและการจัดการผู้ป่วยวิกฤตได้
ผู้ที่สนใจสามารถเข้ารับการตรวจสุขภาพ interleukin-6 (IL-6) ตรวจระดับสารที่บ่งบอกภาวะอักเสบในร่างกายได้ที่
ศูนย์ตรวจสุขภาพ โรงพยาบาลวิชัยเวช อินเตอร์เนชั่นแนล อ้อมน้อย
บทความโดย
ทนพญ. วรวลัญช์ ทองคำ
หน้าหน้าแผนกปฏิบัติการเทคนิคการแพทย์ รพ.วิชัยเวช อ้อมน้อย
รพ.วิชัยเวชฯ อ้อมน้อย
02-441-7899 ต่อ 1111 , 3124 หรือ1792
ติดต่อผ่านช่องทางไลน์ได้ง่ายๆ Line
สามารถตรวจเช็ค ตารางแพทย์ออกตรวจ เพื่อขอเข้ารับคำปรึกษาได้เลยค่ะ
