บทความโดย
พญ. หริณโรจน์ กลัดเจริญ
แพทย์ประจำศูนย์อายุรกรรม อายุรศาสตร์ต่อมไร้ท่อ
ต่อมไทรอยด์คืออะไร?
ต่อมไทรอยด์ (Thyroid gland) คือ ต่อมไร้ท่อขนาดเล็กในร่างกายที่มีความสำคัญมาก ทำหน้าที่สร้างฮอร์โมนเพื่อควบคุมกระบวนการเผาผลาญพลังงาน การเต้นของหัวใจ ระบบประสาท และแม้กระทั่งอารมณ์
ฮอร์โมนหลักที่ต่อมไทรอยด์สร้าง ได้แก่
- T3 (Triiodothyronine)
- T4 (Thyroxine)
ซึ่งจะถูกควบคุมโดยฮอร์โมน TSH จากต่อมใต้สมอง เพื่อรักษาสมดุลให้เหมาะสม
ต่อมไทรอยด์อยู่ตรงไหน?
ต่อมไทรอยด์จะอยู่ บริเวณด้านหน้าลำคอ ใต้ลูกกระเดือก รูปร่างคล้ายผีเสื้อ มี 2 พู (lobes) เชื่อมกันด้วยเนื้อเยื่อตรงกลาง เรียกว่า isthmus เมื่อคลำบริเวณลำคอ อาจรู้สึกได้หากมีการโตผิดปกติ หรือกดแล้วเจ็บ ซึ่งเป็นสัญญาณที่ควรระวัง
ต่อมไทรอยด์ทำหน้าที่อะไรบ้าง?
-ควบคุมการเผาผลาญ
ฮอร์โมนไทรอยด์ช่วยเร่งหรือชะลอการเผาผลาญพลังงาน เช่น คุมอัตราการเต้นหัวใจ ความดันโลหิต และอุณหภูมิร่างกาย
-ส่งผลต่อระบบประสาทและสมอง
ช่วยในการเจริญเติบโตของสมอง ระบบประสาท และสมาธิ หากฮอร์โมนต่ำในเด็กอาจมีพัฒนาการล่าช้า
– เกี่ยวข้องกับการเจริญพันธุ์
มีส่วนควบคุมรอบเดือน ความสมบูรณ์ของรังไข่และสเปิร์ม หากผิดปกติอาจมีบุตรยาก
สัญญาณเสี่ยงโรคต่อมไทรอยด์ที่ไม่ควรมองข้าม
การทำงานของต่อมไทรอยด์ผิดปกติ แบ่งได้เป็น ไทรอยด์เป็นพิษ (Hyperthyroidism) และ ไทรอยด์ทำงานต่ำ (Hypothyroidism) ซึ่งมีอาการต่างกัน เช่น
- หัวใจเต้นเร็ว ใจสั่น เหงื่อออกง่าย น้ำหนักลดไว (ในไทรอยด์เป็นพิษ)
- เหนื่อยง่าย ขี้หนาว ท้องผูก ผิวแห้ง บวมหน้า (ในไทรอยด์ทำงานต่ำ)
- คอโต หรือคลำพบก้อนบริเวณคอ
- รอบเดือนผิดปกติ
- ผมร่วง ผิวหยาบกร้าน
หากพบอาการเหล่านี้ควรเข้ารับการตรวจเลือดวัดค่าฮอร์โมน T3, T4, TSH เพื่อวินิจฉัยและวางแผนการรักษา
การตรวจและรักษาต่อมไทรอยด์
-ตรวจฮอร์โมนเลือด เป็นวิธีมาตรฐาน ตรวจ TSH, T3, T4 เพื่อดูระดับสมดุล
-อัลตราซาวด์คอ เพื่อดูโครงสร้าง ขนาด หรือก้อนที่ผิดปกติ
การรักษา
- ใช้ยา (ต้านไทรอยด์ หรือฮอร์โมนทดแทน)
- รักษาด้วยไอโอดีนรังสี
- หรือผ่าตัดหากมีก้อนโตหรือสงสัยมะเร็ง
FAQ คำถามที่พบบ่อย
Q: ต่อมไทรอยด์ผิดปกติมีกี่ชนิด?
A: หลัก ๆ คือ ไทรอยด์เป็นพิษ (ทำงานมาก) และไทรอยด์ต่ำ (ทำงานน้อย) รวมถึงคอพอกหรือก้อนต่อมไทรอยด์
Q: ไทรอยด์ทำงานผิดปกติหายเองได้ไหม?
A: ส่วนใหญ่ต้องรักษาด้วยยา หรือวิธีเฉพาะ ไม่ควรปล่อยไว้เองเพราะอาจเกิดภาวะแทรกซ้อน
Q: ตรวจไทรอยด์เจ็บไหม?
A: ตรวจเลือดเพื่อตรวจฮอร์โมนไม่เจ็บมาก ส่วนอัลตราซาวด์เป็นการตรวจผ่านคลื่นเสียง ไม่เจ็บเลย
หากคุณมีอาการสงสัย หรืออยากตรวจเช็กต่อมไทรอยด์ เพื่อความสบายใจและวางแผนดูแลสุขภาพอย่างถูกวิธี ขอแนะนำเข้ารับการตรวจที่ ศูนย์อายุรกรรม คลินิกต่อมไร้ท่อ รพ.วิชัยเวชฯ อ้อมน้อย พร้อมทีมแพทย์เฉพาะทางด้านต่อมไร้ท่อ ให้การดูแลอย่างใกล้ชิด
คลินิกต่อมไร้ท่อ ศูนย์อายุรกรรม 24 ชั่วโมง
โรงพยาบาลวิชัยเวชฯ อ้อมน้อย
โทร: 02-441-7899 หรือ1792
แผนที่: ใกล้พุทธมณฑล – หนองแขม – อ้อมน้อย
นัดหมายออนไลน์: Line
