โดย นพ.วิศิษฎ์ ลีลาศวัฒนกิจ
แพทย์อายุรกรรมระบบประสาท
โรคหลอดเลือดสมอง หรือที่หลายคนรู้จักกันว่า “อัมพฤกษ์ อัมพาต” เป็นหนึ่งในภาวะฉุกเฉินที่สามารถเปลี่ยนแปลงชีวิตของผู้ป่วยได้ในทันที หลายคนที่เผชิญกับภาวะนี้หรือมีคนใกล้ชิดเคยป่วย มักมีคำถามว่า “โรคนี้หายขาดได้ไหม?”
คำตอบไม่ได้มีเพียงแค่ “หาย” หรือ “ไม่หาย” เท่านั้น แต่ขึ้นอยู่กับหลายปัจจัย เช่น ชนิดของโรค วิธีการรักษา และการฟื้นฟูหลังเกิดโรค
โรคหลอดเลือดสมองเกิดจากอะไร?
ก่อนจะตอบคำถามว่าโรคนี้หายขาดได้หรือไม่ ต้องเข้าใจก่อนว่า โรคหลอดเลือดสมองเกิดขึ้นได้จาก 2 สาเหตุหลัก
- หลอดเลือดสมองตีบหรืออุดตัน (Ischemic Stroke) – เกิดจากลิ่มเลือดหรือคราบไขมันที่อุดตันหลอดเลือด ทำให้เลือดไม่สามารถไหลไปเลี้ยงสมองได้
- หลอดเลือดสมองแตก (Hemorrhagic Stroke) – เกิดจากหลอดเลือดในสมองแตก ทำให้มีเลือดออกในสมอง ส่งผลให้เนื้อสมองถูกทำลาย
โรคหลอดเลือดสมองหายขาดได้หรือไม่?
“หายขาด” ในมุมมองของแพทย์หมายถึง การที่ผู้ป่วยสามารถกลับมาใช้ชีวิตได้ใกล้เคียงปกติมากที่สุด โดยไม่มีอาการหลงเหลือที่ส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิต แต่ในหลายกรณี แม้ว่าจะผ่านการรักษาแล้ว อาจยังคงมีผลกระทบบางอย่าง เช่น กล้ามเนื้ออ่อนแรง การพูดติดขัด หรือปัญหาด้านความจำ
โอกาสฟื้นตัวของผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง
โอกาสฟื้นตัวของผู้ป่วยขึ้นอยู่กับหลายปัจจัย ได้แก่
- ชนิดของโรคและความรุนแรง
- หากเป็นโรคหลอดเลือดสมองขนาดเล็ก และได้รับการรักษาเร็ว อาจฟื้นตัวได้ดี
- หากเป็นกรณีที่มีภาวะสมองขาดเลือดรุนแรงหรือเลือดออกในสมองมาก การฟื้นตัวอาจเป็นไปได้ยากขึ้น
- ระยะเวลาที่ได้รับการรักษา
- การได้รับ ยาละลายลิ่มเลือด (rtPA) ภายใน 5 ชั่วโมงแรก สามารถช่วยลดความรุนแรงของโรคได้
- การทำ Thrombectomy (การเปิดหลอดเลือดที่อุดตัน) ภายใน 6-24 ชั่วโมงแรก ช่วยเพิ่มโอกาสรอดชีวิตและลดความพิการ
- กระบวนการฟื้นฟูหลังโรคหลอดเลือดสมอง
- การทำ กายภาพบำบัดและกิจกรรมบำบัด มีบทบาทสำคัญในการฟื้นตัวของผู้ป่วย
- การฝึกพูดสำหรับผู้ที่มีปัญหาด้านการสื่อสาร
- การปรับพฤติกรรมและการดูแลด้านจิตใจ
- สุขภาพโดยรวมของผู้ป่วย
- คนที่มีโรคเรื้อรัง เช่น เบาหวาน ความดันโลหิตสูง หรือไขมันในเลือดสูง อาจฟื้นตัวช้ากว่าคนที่ไม่มีโรคประจำตัว
- อายุของผู้ป่วย ก็มีผลต่อการฟื้นตัว โดยผู้ที่อายุน้อยมักจะฟื้นตัวได้ดีกว่า
แนวทางช่วยให้ฟื้นตัวจากโรคหลอดเลือดสมองได้ดีที่สุด
แม้ว่าโรคหลอดเลือดสมองอาจไม่สามารถ “หายขาด” ได้แบบ 100% ในทุกกรณี แต่ การดูแลที่เหมาะสมสามารถช่วยให้ผู้ป่วยฟื้นตัวและกลับมาใช้ชีวิตได้ดีที่สุด
- เข้ารับการรักษาโดยเร็วที่สุด
- หากมีอาการต้องรีบไปโรงพยาบาล ไม่ควรรอดูอาการเอง
- ทำกายภาพบำบัดและกิจกรรมบำบัด
- เพื่อช่วยให้กล้ามเนื้อกลับมาแข็งแรง และฟื้นฟูความสามารถในการเคลื่อนไหว
- ควบคุมปัจจัยเสี่ยง
- ดูแลความดันโลหิตให้อยู่ในระดับปกติ
- ควบคุมระดับน้ำตาลและไขมันในเลือด
- หลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่และดื่มแอลกอฮอล์
- มีโภชนาการที่ดีและออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ
- การรับประทานอาหารที่ดีต่อสุขภาพ เช่น ผัก ผลไม้ และอาหารที่มีไขมันต่ำ
- การออกกำลังกายช่วยให้หลอดเลือดแข็งแรงขึ้นและลดความเสี่ยงของโรคซ้ำ
- ดูแลด้านจิตใจและอารมณ์ของผู้ป่วย
- ผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองอาจมีอาการ ซึมเศร้าหรือวิตกกังวล ซึ่งเป็นเรื่องที่พบได้บ่อย
- การสนับสนุนจากครอบครัวและการเข้ารับคำปรึกษาจากนักจิตวิทยา สามารถช่วยให้ผู้ป่วยปรับตัวกับการใช้ชีวิตใหม่ได้ดีขึ้น
โรคหลอดเลือดสมอง: หายขาดไม่ได้ แต่ป้องกันได้
แม้ว่าโรคหลอดเลือดสมองอาจไม่สามารถ “หายขาด” ได้แบบร้อยเปอร์เซ็นต์ในทุกกรณี แต่ หากได้รับการรักษาเร็วและมีการฟื้นฟูที่เหมาะสม ผู้ป่วยสามารถกลับมาใช้ชีวิตได้อย่างมีคุณภาพ
สิ่งที่สำคัญที่สุดคือการป้องกันไม่ให้เกิดโรคซ้ำ ซึ่งสามารถทำได้โดยการดูแลสุขภาพอย่างเคร่งครัด และเข้ารับการตรวจสุขภาพอย่างสม่ำเสมอ
สรุป: โรคหลอดเลือดสมอง หายขาดได้หรือไม่?
- การฟื้นตัวของผู้ป่วยขึ้นอยู่กับชนิดของโรค ความรุนแรง และเวลาที่ได้รับการรักษา
- หากได้รับการรักษาเร็ว โอกาสฟื้นตัวและกลับมาใช้ชีวิตปกติจะสูงขึ้น
- การทำกายภาพบำบัด และการดูแลสุขภาพอย่างต่อเนื่องช่วยให้ผู้ป่วยกลับมาใช้ชีวิตได้ดีที่สุด
- แม้โรคหลอดเลือดสมองอาจไม่สามารถหายขาดได้ 100% แต่สามารถป้องกันและลดโอกาสเกิดซ้ำได้
หากพบอาการที่สงสัยว่าเป็นโรคหลอดเลือดสมอง อย่ารอช้า รีบไปพบแพทย์ทันที เพราะทุกนาทีมีค่าต่อสมองและชีวิตของคุณ
ติดต่อ ศูนย์ระบบโรคหลอดเลือดสมอง
รพ. วิชัยเวชฯ อ้อมน้อย
โทร. 02-441-7899 หรือ 1792
หรือติดต่อได้ผ่านช่องทาง Line
หรือสามารถตรวจเช็ค ตารางแพทย์ออกตรวจ เพื่อขอเข้ารับคำปรึกษาได้เลยค่ะ
