ไวรัสตับอักเสบ B (Hepatitis B) เป็นโรคติดเชื้อทางตับที่พบได้บ่อยในประเทศไทย และมักถูกมองว่าเป็น “โรคเงียบ” เพราะผู้ป่วยหลายรายไม่แสดงอาการ แต่หากไม่ได้รับการวินิจฉัยและรักษา อาจนำไปสู่ภาวะตับอักเสบเรื้อรัง ตับแข็ง หรือมะเร็งตับได้
บทความนี้จะพาคุณเข้าใจ การติดต่อของไวรัสตับอักเสบ B, ระดับความอันตราย และ แนวทางการรักษา อย่างครอบคลุม พร้อมคำแนะนำจากแพทย์เฉพาะทางศูนย์ทางเดินอาหารและตับ โรงพยาบาลวิชัยเวชฯ อ้อมน้อย
ไวรัสตับอักเสบ B คืออะไร?
ไวรัสตับอักเสบ B เกิดจากเชื้อ HBV (Hepatitis B Virus) ซึ่งส่งผลต่อเซลล์ตับโดยตรง ทำให้เกิดการอักเสบของตับในลักษณะเฉียบพลันหรือเรื้อรัง
- ผู้ป่วยบางรายสามารถหายเองได้
- แต่บางรายกลายเป็นผู้ติดเชื้อเรื้อรัง ซึ่งมีโอกาสพัฒนาไปสู่ โรคตับร้ายแรง
ไวรัสตับอักเสบ B ติดต่ออย่างไร?
ไวรัสชนิดนี้ ไม่ติดต่อทางการกิน การหายใจ หรือการสัมผัสผิวเผิน แต่จะติดต่อผ่าน เลือดและสารคัดหลั่ง ดังนี้:
- ทางเลือด
- ใช้เข็มฉีดยาร่วมกัน เช่น ในผู้ใช้สารเสพติด
- สัก เจาะหู ทำเล็บ ด้วยอุปกรณ์ไม่สะอาด
- การรับเลือดที่ไม่ได้ผ่านการตรวจคัดกรอง
- ทางเพศสัมพันธ์
- ไม่ใช้ถุงยางอนามัยขณะมีเพศสัมพันธ์
- มีแผลในเยื่อบุอวัยวะเพศ
- จากแม่สู่ลูก
- ขณะคลอด หากแม่มีเชื้อในเลือด โดยเฉพาะ HBeAg-positive
- ทารกมีโอกาสติดเชื้อถึง 90% หากไม่รับวัคซีนหลังคลอด
- ใช้ของส่วนตัวร่วมกัน
- เช่น แปรงสีฟัน มีดโกน กรรไกรตัดเล็บที่ปนเปื้อนเลือด
ไม่ติดต่อผ่าน: การกินอาหารร่วมกัน, การจับมือ, การกอด หรือใช้ห้องน้ำร่วมกัน
อาการของไวรัสตับอักเสบ B
ผู้ติดเชื้อบางคนไม่แสดงอาการใด ๆ แต่บางรายอาจมีอาการชัดเจน โดยเฉพาะในระยะเฉียบพลัน
อาการเฉียบพลัน
- อ่อนเพลีย เบื่ออาหาร
- ปวดเมื่อยตามตัว
- คลื่นไส้ อาเจียน
- ตัวเหลือง ตาเหลือง
- ปวดชายโครงขวา
อาการของระยะเรื้อรัง
- ไม่มีอาการชัดเจน
- หากเชื้อทำให้เกิดพังผืด อาจเริ่มมี
- ท้องโต (น้ำในช่องท้อง)
- เท้าบวม
- เลือดออกง่าย ฟกช้ำง่าย
- อาเจียนเป็นเลือด
ไวรัสตับอักเสบ B อันตรายแค่ไหน?
ถ้าไม่ได้รับการตรวจและรักษาอย่างต่อเนื่อง เชื้อ HBV อาจก่อให้เกิด:
- ตับอักเสบเรื้อรัง – เสี่ยงเกิดพังผืดในตับ
- ตับแข็ง – การทำงานของตับเสื่อมถาวร
- มะเร็งตับ – โดยเฉพาะในผู้ที่ติดเชื้อเรื้อรังมากกว่า 10 ปีขึ้นไป
คนที่ติดเชื้อเรื้อรังมักไม่รู้ตัว จึงควร “ตรวจเลือดเชิงรุก” โดยเฉพาะในผู้ที่มีความเสี่ยง
อ่านเพิ่มเติม
ตับอักเสบเกิดจากอะไร สาเหตุ อาการ การป้องกัน และแนวทางการรักษา
ปวดท้อง เบื่ออาหาร สัญญาณเตือนมะเร็งตับ
การตรวจไวรัสตับอักเสบ B
- ตรวจ HbsAg : ตรวจหา “สารแสดงการติดเชื้อ” ว่ากำลังมีเชื้อในร่างกายหรือไม่
2. ตรวจ HbsAb : ดูว่าร่างกายมีภูมิคุ้มกันหรือเคยฉีดวัคซีนหรือไม่
3. ตรวจ HBeAg และ Anti-Hbe : บ่งชี้ระดับความรุนแรงของการติดเชื้อ
4. ตรวจปริมาณไวรัส (HBV DNA) : ใช้ประเมินการตอบสนองต่อการรักษา
ไวรัสตับอักเสบ B รักษาให้หายขาดได้ไหม?
กรณีเฉียบพลัน
- ร่างกายของผู้ป่วยส่วนใหญ่สามารถกำจัดเชื้อได้เองภายใน 6 เดือน
- ไม่มีความจำเป็นต้องใช้ยา
กรณีเรื้อรัง
- ยังไม่สามารถรักษาให้ “หายขาด” ได้
- แต่สามารถควบคุมไม่ให้โรคแย่ลงได้ด้วย
- ยาต้านไวรัส
- การติดตามผลเลือด-ตรวจตับเป็นระยะ
- การควบคุมปัจจัยเสี่ยง เช่น งดดื่มแอลกอฮอล์
การป้องกันไวรัสตับอักเสบ B
- ฉีดวัคซีนครบ 3 เข็ม (ตั้งแต่เด็กแรกเกิด หรือผู้ใหญ่ที่ยังไม่เคยรับ)
- หลีกเลี่ยงการใช้ของมีคมร่วมกับผู้อื่น
- ป้องกันระหว่างมีเพศสัมพันธ์ด้วยถุงยางอนามัย
- หมั่นตรวจเลือดและสุขภาพตับ โดยเฉพาะผู้มีประวัติคนในครอบครัวติดเชื้อ
คำถามพบบ่อย (FAQ)
Q: ไวรัสตับอักเสบ B หายขาดได้ไหม?
A: ถ้าติดเชื้อเฉียบพลัน มีโอกาสหายได้เอง แต่ถ้าเป็นแบบเรื้อรัง ต้องใช้ยาควบคุมตลอดชีวิต
Q: คนรอบตัวจะติดเชื้อจากเราหรือไม่?
A: ถ้าไม่มีการสัมผัสเลือดหรือสารคัดหลั่งโดยตรง โอกาสติดต่ำ และสามารถป้องกันได้ด้วยวัคซีน
Q: ฉีดวัคซีนแล้ว ยังติดเชื้อได้หรือไม่?
A: ถ้าร่างกายสร้างภูมิคุ้มกันได้หลังฉีดครบ 3 เข็ม โอกาสติดเชื้อต่ำมาก แนะนำตรวจ HBsAb เพื่อยืนยันภูมิ
Q: ควรตรวจไวรัสตับอักเสบ B เมื่อใด?
A: เมื่อมีความเสี่ยง เช่น แม่มีเชื้อ เคยมีเพศสัมพันธ์ไม่ป้องกัน เคยสัก หรือเจาะร่างกาย หรือไม่แน่ใจว่าเคยฉีดวัคซีนหรือไม่
ปรึกษาแพทย์เฉพาะทางโรคตับใกล้บ้าน
หากคุณไม่แน่ใจว่าเคยได้รับวัคซีน หรือมีเชื้อไวรัสตับอักเสบ B อยู่หรือไม่
ขอแนะนำให้ตรวจเลือดกับแพทย์เฉพาะทางโรคตับ เพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นในอนาคต
ศูนย์ทางเดินอาหารและตับ โรงพยาบาลวิชัยเวชฯ อ้อมน้อย
พร้อมห้องปฏิบัติการมาตรฐาน เครื่องมือทันสมัย และทีมแพทย์เฉพาะทาง
ตรวจไว ให้คำปรึกษาอย่างละเอียด อยู่ใกล้คุณ
ดูข้อมูลคลินิกทางเดินอาหารและตับ
คลินิกระบบทางเดินอาหารและตับ
โรงพยาบาลวิชัยเวชฯ อ้อมน้อย
โทร: 02-441-7899 หรือ1792
แผนที่: ใกล้พุทธมณฑล – หนองแขม – อ้อมน้อย
นัดหมายออนไลน์: Line
