บทความโดย
พญ.กรวลี วีระธรากุล
แพทย์เฉพาะทางศูนย์ศัลยกรรมผ่านกล้อง
อาการปวดท้องขวา ตัวเหลือง และคลื่นไส้ อาจดูเหมือนปัญหาทางเดินอาหารทั่วไป แต่รู้หรือไม่ว่าอาการเหล่านี้อาจบ่งบอกถึงความผิดปกติของอวัยวะสำคัญอย่าง “ตับ ถุงน้ำดี หรือท่อน้ำดี” ได้เช่นกัน การตรวจอัลตราซาวด์ช่องท้องจึงเป็นหนึ่งในวิธีวินิจฉัยที่รวดเร็ว ปลอดภัย และแม่นยำ
อาการ “ปวดท้องขวา ตัวเหลือง คลื่นไส้” บ่งบอกอะไรได้บ้าง?
อาการที่ควรสังเกต
- ปวดบริเวณชายโครงขวา
- คลื่นไส้ อาเจียน โดยเฉพาะหลังรับประทานอาหารมัน
- ตัวเหลือง ตาเหลือง ปัสสาวะสีเข้ม
- มีไข้หรือหนาวสั่นร่วมด้วย
จุดที่ปวดสัมพันธ์กับอวัยวะอะไร?
- ตับ (Liver): อยู่ด้านขวาบนของช่องท้อง เป็นอวัยวะสำคัญในการกรองสารพิษและผลิตน้ำดี
- ถุงน้ำดี (Gallbladder): ทำหน้าที่เก็บน้ำดีที่ผลิตจากตับ เพื่อช่วยย่อยไขมัน
- ท่อน้ำดี (Bile Duct): เป็นทางผ่านของน้ำดีจากตับไปยังลำไส้เล็ก
อวัยวะเหล่านี้สัมพันธ์กันโดยตรง หากมีปัญหาหนึ่ง ก็อาจส่งผลกระทบต่ออีกส่วนได้
สาเหตุที่เป็นไปได้จากอาการเหล่านี้
นิ่วในถุงน้ำดี
นิ่วอาจอุดตันทางเดินน้ำดี ทำให้เกิดการปวดท้องเฉียบพลัน โดยเฉพาะหลังรับประทานอาหารมัน และอาจมีไข้หรือดีซ่านร่วมด้วย
อ่านเพิ่มเติม ทำไมถึงเป็นนิ่วในถุงน้ำดี สาเหตุและปัจจัยเสี่ยง
ตับอักเสบ
ไม่ว่าจะเกิดจากไวรัส (เช่นไวรัสตับอักเสบ A, B, C) หรือสารพิษ (เช่นแอลกอฮอล์ ยา) ล้วนส่งผลให้มีอาการตัวเหลือง อ่อนเพลีย และปวดบริเวณตับ
อ่านเพิ่มเติม ตับอักเสบ เกิดจากอะไร
ท่อน้ำดีอุดตัน
อาจเกิดจากนิ่วหรือเนื้องอก ทำให้น้ำดีไม่สามารถระบายออกสู่ลำไส้ ส่งผลให้ตัวเหลือง คันตามผิวหนัง และคลื่นไส้ได้
มะเร็งตับหรือถุงน้ำดี
ในผู้ป่วยบางราย โดยเฉพาะผู้สูงอายุหรือผู้มีประวัติตับแข็ง อาการตัวเหลืองและปวดท้องขวาอาจเป็นสัญญาณเตือนของโรคมะเร็ง
ตรวจอัลตราซาวด์ช่องท้อง รู้ผลได้เร็วอย่างไร?
ตรวจอะไรได้บ้าง?
การอัลตราซาวด์ช่องท้องส่วนขวาสามารถช่วยตรวจดู
- ขนาด รูปร่าง และพื้นผิวของตับ
- การมีนิ่วหรือการอักเสบของถุงน้ำดี
- การตีบหรืออุดตันของท่อน้ำดี
- มวลหรือก้อนผิดปกติบริเวณช่องท้อง
ใช้เวลาและขั้นตอนอย่างไร
- ใช้เวลาเพียง 15–30 นาที
- ไม่ต้องฉีดสี ไม่เจ็บ ไม่มีรังสี
- อาจต้องงดน้ำ/อาหารก่อนตรวจ 6–8 ชั่วโมง ขึ้นกับบริเวณที่ตรวจ
ความแม่นยำในการวินิจฉัย
หากทำโดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ ร่วมกับการซักประวัติและตรวจร่างกาย อัลตราซาวด์สามารถช่วยให้แพทย์วางแนวทางการรักษาได้อย่างรวดเร็วและตรงจุด
เมื่อไรควรไปพบแพทย์?
อาการที่ห้ามรอ
- ปวดท้องขวารุนแรงเฉียบพลัน
- ตัวเหลืองมากขึ้นเรื่อย ๆ
- มีไข้ หนาวสั่น คลื่นไส้ไม่หยุด
- ปัสสาวะสีเข้ม อุจจาระซีด
กลุ่มเสี่ยงที่ควรตรวจ
- ผู้ที่มีประวัติเป็นโรคตับ
- ผู้ที่ชอบทานอาหารไขมันสูง
- ผู้ที่ดื่มแอลกอฮอล์เป็นประจำ
- ผู้มีอาการเรื้อรังโดยไม่ทราบสาเหตุ
คำถามที่พบบ่อย (FAQ)
Q: ปวดท้องขวาเกิดจากอะไรได้บ้าง?
A: อาจเกิดจากนิ่วในถุงน้ำดี ตับอักเสบ หรือท่อน้ำดีอุดตัน รวมถึงภาวะทางเดินอาหารบางชนิด
Q: ตัวเหลืองร่วมกับคลื่นไส้เป็นสัญญาณของโรคอะไร?
A: อาจบ่งบอกถึงโรคตับ ถุงน้ำดี หรือมะเร็งบางชนิด ควรตรวจวินิจฉัยโดยเร็ว
Q: อัลตราซาวด์ช่องท้องดูอะไรได้บ้าง?
A: ดูตับ ถุงน้ำดี ท่อน้ำดี มวลเนื้อหรือก้อน และภาวะของอวัยวะใกล้เคียง
Q: ต้องเตรียมตัวยังไงก่อนตรวจอัลตราซาวด์?
A: ควรงดน้ำหรืออาหารตามคำแนะนำแพทย์ อย่างน้อย 6 ชั่วโมงก่อนตรวจช่องท้อง
Q: อัลตราซาวด์เจ็บไหม? ตรวจเสร็จใช้เวลานานไหม?
A: ไม่เจ็บ ใช้เจลทาบริเวณหน้าท้องแล้วใช้หัวตรวจถูเบา ๆ ใช้เวลาประมาณ 15–30 นาที
ตรวจให้ชัด ก่อนโรคลุกลาม
หากคุณหรือคนใกล้ตัวมีอาการปวดท้องขวา ตัวเหลือง คลื่นไส้ อย่ารอให้โรคพัฒนาไปไกล — อัลตราซาวด์ช่วยตรวจพบได้รวดเร็ว
โรงพยาบาลวิชัยเวชฯ อ้อมน้อย ให้บริการตรวจวินิจฉัยโดยแพทย์เฉพาะ พร้อมเครื่องอัลตราซาวด์ทันสมัย รวดเร็ว ไม่ต้องรอนาน
นัดหมายหรือสอบถามเพิ่มเติม
โรงพยาบาลวิชัยเวชฯ อ้อมน้อย
ดูแลโดยทีมแพทย์เฉพาะทาง ใกล้บ้านคุณ
โทร: 02-441-7899 หรือ 1792
📍 แผนที่: ใกล้พุทธมณฑล – หนองแขม – อ้อมน้อย
📲 นัดหมายออนไลน์ผ่าน LINE คลิกที่นี่
