บทความโดย
พญ. หริณโรจน์ กลัดเจริญ
แพทย์ประจำศูนย์อายุรกรรม อายุรศาสตร์ต่อมไร้ท่อ
รู้หรือไม่? สำหรับผู้ป่วยเบาหวาน การตรวจสุขภาพประจำปีไม่ได้มีแค่ตรวจน้ำตาล แต่ควรตรวจแบบ “องค์รวม” เพื่อค้นหาภาวะแทรกซ้อนที่อาจกำลังซ่อนอยู่ เช่น โรคไต เบาหวานขึ้นตา หรือหลอดเลือดหัวใจตีบ ซึ่งหากพบตั้งแต่ต้น จะสามารถรักษาได้ทันท่วงที
บทความนี้จะช่วยสรุปว่า คนเป็นเบาหวานต้องตรวจอะไรบ้างในแต่ละปี เพื่อป้องกันโรคร้ายแรงในอนาคต
ทำไมคนเป็นเบาหวานต้องตรวจสุขภาพทุกปี?
โรคเบาหวานเป็นโรคเรื้อรังที่มีผลกับหลอดเลือดเล็กและใหญ่ ทำให้เกิดโรคแทรกซ้อนได้หลายระบบ เช่น
- ไตเสื่อมจนต้องฟอกไต
- ตาเสื่อมจนตาบอด
- หัวใจขาดเลือด
- ปลายประสาทเสื่อม มือชา เท้าชา
ที่สำคัญคือ ภาวะแทรกซ้อนเหล่านี้ มักไม่แสดงอาการในช่วงแรก การตรวจตามแผนทุกปี จึงช่วยคัดกรองและลดโอกาสเสื่อมแบบย้อนกลับไม่ได้
อ่านเพิ่มเติม
-เบาหวานมีกี่ระยะ เช็กอาการแต่ละระยะ และแนวทางการดูแล
-น้ำตาลในเลือดเกิน 200 อันตรายไหม ค่าปกติคือเท่าไหร่ พร้อมแนวทางการดูแล
- ตรวจน้ำตาลสะสม (HbA1c)
–ตรวจทุก 3-6 เดือน เพื่อติดตามการควบคุมน้ำตาลใน 3 เดือนที่ผ่านมา
-ค่าเป้าหมายโดยทั่วไป ≤7% (แล้วแต่แพทย์ประเมินรายบุคคล)
HbA1c ที่สูงต่อเนื่อง เป็นตัวบอกว่าควบคุมน้ำตาลไม่ได้ เสี่ยงไต ตา ประสาทเสื่อม - ตรวจการทำงานของไต (Creatinine + eGFR)
-ตรวจปีละครั้ง (หรือบ่อยกว่าถ้าแพทย์เห็นสมควร)
-เพื่อดูว่าการทำงานของไตยังปกติหรือเริ่มเสื่อม
หากพบเร็ว แพทย์จะช่วยชะลอไม่ให้ต้องถึงขั้นฟอกไต
- ตรวจหาโปรตีนรั่วในปัสสาวะ (Urine microalbumin)
-ตรวจปีละครั้ง
-หากตรวจพบโปรตีนรั่วแสดงว่าเส้นเลือดในไตเริ่มเสียหายเป็นสัญญาณแรกก่อนค่าไต (creatinine) จะผิดปกติ
- ตรวจตา (Fundoscopy)
–ตรวจปีละครั้งกับจักษุแพทย์
-เพื่อค้นหาภาวะ เบาหวานขึ้นจอประสาทตา
ถ้าพบตั้งแต่ระยะแรก จะรักษาด้วยเลเซอร์ป้องกันตาบอดได้ - ตรวจปลายประสาท (Monofilament test)
-แพทย์หรือพยาบาลจะใช้เส้นใยบางๆ แตะตรวจความรู้สึกที่เท้า
-เพื่อคัดกรองภาวะ ปลายประสาทเสื่อม ซึ่งเสี่ยงแผลเบาหวานเรื้อรัง
- ตรวจไขมัน (Cholesterol, LDL, HDL, Triglycerides)
-ตรวจปีละครั้ง
-เพราะเบาหวานมักมากับไขมันสูง ซึ่งเสี่ยงหลอดเลือดหัวใจและสมองตีบ
- ตรวจเท้า
-เช็กความเรียบของผิว ความร้อน การไหลเวียนเลือด
-เพื่อป้องกัน “แผลเบาหวาน” ที่มักลุกลามจนต้องตัดนิ้วหรือตัดขา
อ่านเพิ่มเติม
-ใครบ้างควรตรวจเบาหวาน
คำถามที่พบบ่อย (FAQ)
Q: ถ้า HbA1c ปกติ จำเป็นต้องตรวจตา ตรวจไตไหม?
A: จำเป็น เพราะ HbA1c บอกภาพรวมการคุมน้ำตาล แต่ไม่ได้บอกว่าเส้นเลือดในตา หรือในไตเริ่มเสียหรือยังดังนั้นคนที่คุม HbA1c ได้ดี ก็ยังต้องตรวจตา ตรวจไต ตามกำหนด
Q: ทำไมปัสสาวะปกติ แต่หมอถึงบอกว่ามีโปรตีนรั่ว
A: ปัสสาวะดูปกติ แต่มีโปรตีนรั่วเล็ก ๆ ที่ตาเปล่ามองไม่เห็น ตรวจ Urine Microalbumin จะช่วยจับได้เร็ว ป้องกันไตเสื่อมได้
Q: ตรวจตากับหมอตาใกล้บ้านพอไหม?
A: ควรเป็น จักษุแพทย์ ที่ตรวจจอประสาทตาโดยตรง (Fundus) ไม่ใช่แค่วัดสายตา เพราะเบาหวานขึ้นตาไม่ทำให้ค่าสายตาผิดปกติช่วงแรก
ตรวจสุขภาพเบาหวานแบบครบวงจรกับแพทย์ต่อมไร้ท่อ ที่ รพ.วิชัยเวชฯ อ้อมน้อย ถ้าอยากมั่นใจว่าคุณตรวจครบทุกอย่างที่คนเป็นเบาหวานควรตรวจ ปรึกษา แพทย์ต่อมไร้ท่อ ที่ ศูนย์อายุรกรรม 24 ชั่วโมง รพ.วิชัยเวชฯ อ้อมน้อย ดูแลตั้งแต่ตรวจ HbA1c, ไต, ตา, เท้า ไปจนถึงให้คำปรึกษาด้านอาหารและยา
