บทความโดย
พญ. หริณโรจน์ กลัดเจริญ
แพทย์ประจำศูนย์อายุรกรรม อายุรศาสตร์ต่อมไร้ท่อ
ผู้ป่วยเบาหวานจำนวนมากมักมีคำถามว่า “กินอะไรได้ กินอะไรไม่ได้” เพราะการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดนั้นไม่ได้ขึ้นอยู่กับยาเพียงอย่างเดียว แต่อาหารที่เลือกกินในแต่ละวันส่งผลโดยตรงต่อสุขภาพและคุณภาพชีวิตในระยะยาว
บทความนี้จะช่วยให้คุณเข้าใจว่า เบาหวานควรกินอย่างไร อาหารแบบไหนที่ควรเลือกหรือหลีกเลี่ยง พร้อมตัวอย่างเมนูที่เหมาะกับผู้ป่วยเบาหวาน
ทำไมผู้ป่วยเบาหวานต้องใส่ใจเรื่องอาหาร
โรคเบาหวานเกิดจากระดับน้ำตาลในเลือดสูงผิดปกติ ซึ่งอาจเกิดจากร่างกายสร้างอินซูลินได้น้อย หรือใช้งานอินซูลินได้ไม่เต็มที่ ส่งผลให้ร่างกายจัดการกับน้ำตาลในเลือดได้ไม่ดี
อาหารที่มีคาร์โบไฮเดรตสูง น้ำตาลสูง หรือมีค่าดัชนีน้ำตาล (GI) สูง จะทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดพุ่งขึ้นอย่างรวดเร็ว
หากปล่อยให้ น้ำตาลในเลือดสูงเกิน 200 mg/dL อย่างต่อเนื่อง อาจนำไปสู่ภาวะเบาหวานที่ควบคุมยาก【อ่านต่อ】
ดังนั้น การเลือกรับประทานอาหารที่เหมาะสมจะช่วยลดความเสี่ยงของภาวะแทรกซ้อน เช่น โรคไต เบาหวานขึ้นตา หัวใจขาดเลือด หรือแผลเรื้อรัง
หลักการเลือกอาหารสำหรับผู้ป่วยเบาหวาน
- เลือกอาหารที่มีดัชนีน้ำตาลต่ำ (Low GI)
- คุมปริมาณคาร์โบไฮเดรตต่อมื้อ
- เน้นอาหารที่มีใยอาหารสูง
- เลี่ยงของทอด ของหวาน และอาหารแปรรูป
- รับประทานให้ครบ 5 หมู่ในสัดส่วนที่เหมาะสม
- แบ่งมื้อย่อยระหว่างวัน เพื่อควบคุมระดับน้ำตาลให้คงที่
เรียนรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับ ระยะของเบาหวานและการดูแลตนเอง ได้ที่นี่
เบาหวานมีกี่ระยะ แต่ละระยะดูแลอย่างไร
อาหารที่ควรเลือกสำหรับผู้ป่วยเบาหวาน
หมวดอาหาร | ตัวอย่างที่ควรเลือก |
ข้าว–แป้ง | ข้าวกล้อง ข้าวไรซ์เบอร์รี ขนมปังโฮลวีต ข้าวโพด มันม่วง |
โปรตีน | ปลา ไก่ไม่ติดหนัง เต้าหู้ ไข่ ถั่วต่าง ๆ |
ผัก | ผักใบเขียวทุกชนิด แครอท ฟักทอง บรอกโคลี กะหล่ำปลี |
ผลไม้ | ฝรั่ง ชมพู่ แอปเปิลเขียว สตรอว์เบอร์รี มะม่วงดิบ |
ไขมันดี | อะโวคาโด น้ำมันมะกอก เมล็ดเจีย ถั่วอัลมอนด์ |
เครื่องดื่ม | น้ำเปล่า ชาไม่หวาน นมไร้น้ำตาล หรือนมถั่วเหลืองแบบไม่หวาน |
เคล็ดลับ: ให้ความสำคัญกับ ปริมาณ ไม่ใช่แค่ชนิดของอาหาร เช่น ผลไม้ที่กินได้ควรจำกัดไม่เกิน 1–2 ส่วนต่อมื้อ
อาหารที่ควรหลีกเลี่ยง
หมวดอาหาร | ตัวอย่างที่ควรหลีกเลี่ยง |
ข้าว–แป้งขัดขาว | ข้าวขาว เส้นก๋วยเตี๋ยว ขนมปังขาว |
น้ำตาล–ของหวาน | น้ำอัดลม น้ำผลไม้เค็มหวาน ขนมเค้ก เบเกอรี่ |
อาหารทอด | ไก่ทอด ปาท่องโก๋ มันฝรั่งทอด |
เนื้อสัตว์แปรรูป | ไส้กรอก แฮม เบคอน |
ผลไม้หวานจัด | ทุเรียน ลำไย องุ่น มะม่วงสุก |
เครื่องดื่ม | ชานมไข่มุก นมหวาน น้ำผลไม้กล่อง |
หากมีอาการ เบาหวานแบบควบคุมไม่ได้ น้ำตาลแปรปรวน ควรปรึกษาแพทย์ทันที
อาการเบาหวานควบคุมไม่ได้ มีอะไรบ้าง
เมนูแนะนำสำหรับผู้ป่วยเบาหวาน
ตัวอย่างเมนูอาหารเช้า
- ข้าวต้มปลาข้าวกล้อง
- ไข่ต้ม 1 ฟอง กับขนมปังโฮลวีต 1 แผ่น
- โจ๊กข้าวกล้องไม่ใส่เครื่องปรุงรสจัด
ตัวอย่างเมนูอาหารกลางวัน
- ข้าวไรซ์เบอร์รี 1 ทัพพี + อกไก่ผัดพริกหวาน + ต้มจืดเต้าหู้
- ข้าวกล้อง + แกงส้มผักรวม + ปลาย่าง
- ยำเห็ดสามอย่าง + ข้าวโพดต้มครึ่งฝัก
ตัวอย่างเมนูอาหารเย็น
- แกงเลียง + ไข่เจียวฟูไม่ใส่น้ำมัน
- เต้าหู้ทรงเครื่อง + ข้าวกล้อง
- ข้าวผัดปลาทูแบบไม่ใช้น้ำมัน
ตรวจสอบสุขภาพประจำปี ควรรวมการ ตรวจน้ำตาลในเลือดแบบองค์รวม เช่น HbA1c
แนะนำการตรวจเบาหวานประจำปี
คำถามที่พบบ่อย (FAQ)
Q: เบาหวานกินข้าวได้ไหม?
A: ได้ แต่ควรเลือกข้าวไม่ขัดสี เช่น ข้าวกล้อง และควบคุมปริมาณไม่เกิน 1 ทัพพีต่อมื้อ
Q: ผลไม้ชนิดไหนเหมาะกับผู้ป่วยเบาหวาน?
A: ผลไม้ที่มีน้ำตาลต่ำ เช่น ฝรั่ง ชมพู่ แอปเปิลเขียว กินในปริมาณพอเหมาะ
7 อาการซ่อนเร้นของเบาหวาน ที่คุณอาจไม่รู้
Q: เบาหวานห้ามกินของหวานเลยหรือไม่?
A: ไม่จำเป็นต้องงด 100% แต่ควรหลีกเลี่ยงของหวานที่มีน้ำตาลสูง และเลือกของหวานทางเลือก เช่น ขนมจากหญ้าหวานหรือผลไม้สด
Q: ดื่มนมได้หรือไม่?
A: ดื่มได้ หากเลือกนมที่ไม่มีน้ำตาลเติม เช่น นมจืด นมถั่วเหลืองไม่หวาน
Q: ควรตรวจ HbA1c เมื่อไหร่?
A: ควรตรวจทุก 3–6 เดือนเพื่อติดตามการควบคุมน้ำตาลระยะยาว
ตรวจ HbA1c คืออะไร?
สรุป : ผู้ป่วยเบาหวานสามารถมีคุณภาพชีวิตที่ดีได้ หากรู้จักเลือกอาหารอย่างเหมาะสม การรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ ไม่เพียงช่วยควบคุมน้ำตาลในเลือด แต่ยังช่วยลดความเสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อนระยะยาวได้อีกด้วย
การมีแพทย์เฉพาะทางคอยให้คำแนะนำเรื่องโภชนาการร่วมกับแผนการรักษาจะช่วยให้ควบคุมโรคได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น
ตรวจเบาหวาน และรับคำแนะนำด้านอาหารกับแพทย์เฉพาะทางได้ที่นี่
หากคุณหรือคนในครอบครัวเป็นเบาหวาน และไม่แน่ใจว่าควรเริ่มต้นควบคุมอาหารอย่างไร แนะนำให้ปรึกษาแพทย์เฉพาะทางต่อมไร้ท่อ เพื่อวางแผนการดูแลแบบเฉพาะบุคคล ศูนย์อายุรกรรม 24 ชั่วโมง โรงพยาบาลวิชัยเวชฯ อ้อมน้อย ให้บริการโดยแพทย์เฉพาะทางด้านต่อมไร้ท่อ พร้อมห้องตรวจและแล็บมาตรฐาน เดินทางสะดวก เปิดบริการทุกวัน ใกล้บ้านคุณ
คลินิกต่อมไร้ท่อ ศูนย์อายุรกรรม 24 ชั่วโมง
โรงพยาบาลวิชัยเวชฯ อ้อมน้อย
โทร: 02-441-7899 หรือ1792
แผนที่: ใกล้พุทธมณฑล – หนองแขม – อ้อมน้อย
นัดหมายออนไลน์: Line